Thưa ông, từ đầu tháng 3-2017 đến nay, có nhiều hộ dân còn nợ tiền đất TĐC lo lắng khi số tiền nợ tăng rất cao so với gốc nợ do áp dụng đơn giá đất tại thời điểm trả nợ theo quy định tại Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 của Chính phủ. Phải chăng do quy định mới nên nhiều người dân chưa biết và dẫn đến tình trạng này?

- Quy định hộ nợ tiền đất quá hạn phải thanh toán tiền còn nợ theo giá đất tại thời điểm trả nợ đã có từ năm 2010 nêu rõ trong Nghị định số 120/2010/NĐ-CP ngày 30-12-2010 của Chính phủ.

Theo Điều 2 của nghị định này, người sử dụng đất được trả nợ dần tiền đất trong thời hạn tối đa 5 năm; sau 5 năm mà chưa trả hết nợ thì phải nộp tiền đất theo giá đất tại thời điểm trả nợ. Đối với những trường hợp nợ tiền đất trước ngày 1-3-2011 mà chưa thanh toán nợ thì áp được áp dụng quy định về thanh toán tại nghị định này; trong thời hạn tối đa 5 năm kể từ ngày 1-3-2011 (ngày có hiệu lực của nghị định), hộ nợ tiền đất được thanh toán tiền đất theo giá đất tại thời điểm ghi nợ, sau 5 năm mà chưa trả hết nợ thì thanh toán số tiền nợ còn lại theo giá đất tại thời điểm trả nợ.

Ngày 14-6-2011, UBND thành phố ban hành Quyết định số 4931/QĐ-UBND quy định: Đối với các hộ gia đình, cá nhân còn nợ tiền sử dụng đất quy ra vàng 98% ký hợp đồng nợ trước ngày 1-7-2007 thì quy về số tiền nợ theo giá vàng tại thời điểm ngày 1-7-2007 là 1,26 triệu đồng/chỉ, đồng thời thực hiện tính lãi 1%/tháng trên số tiền nợ với thời gian tính lãi là từ ngày 1-7-2007 đến thời điểm thanh toán.

Các trường hợp còn nợ tiền sử dụng đất quy ra vàng 98% ký hợp đồng nợ từ ngày 1-7-2007 đến trước ngày 1-3-2011 thì quy đổi số lượng vàng đang nợ thành tiền theo giá vàng tại thời điểm ghi nợ (tức số tiền nợ gốc), đồng thời tính lãi 1%/tháng với thời gian tính lãi kể từ ngày ký hợp đồng nợ tiền đất đến thời điểm thanh toán.

Các trường hợp ghi nợ sau ngày 1-3-2011, ghi nợ tiền đất bằng tiền trên hợp đồng, không tính lãi. UBND thành phố cũng có chính sách khuyến khích trả nợ sớm, những trường hợp ký hợp đồng nợ tiền đất trước ngày 1-3-2011 khi thanh toán nợ tiền đất từ ngày 15-6-2011 đến 15-6-2013 thì được giảm 10% số tiền thanh toán nợ; các trường hợp ký hợp đồng nợ tiền đất sau ngày 1-3-2011 được giảm 10% tổng số tiền nếu nộp đủ tiền nợ đất trong 60 ngày kể từ ngày ghi nợ... Sau đó, UBND thành phố tiếp tục có những chính sách khuyến khích trả nợ bằng hỗ trợ lãi suất.

* Nhưng vì sao với chính sách động viên, khuyến khích đã áp dụng từ lâu như vậy mà chỉ có 7,15% số hộ nợ đất trả nợ, còn hàng ngàn hộ khác thì để nợ quá hạn?

- Xin khẳng định, không phải do người dân chây ỳ trả nợ mà thực sự các hộ giải tỏa còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế và cuộc sống. Có gần 12.000 hộ dân ghi nợ tiền đất TĐC, trong khi số lượng hộ giải tỏa trên địa bàn thành phố khoảng 100.000 hộ.

Chỉ có những hộ thực sự khó khăn mới ghi nợ tiền đất TĐC, chứ những hộ khác dù còn khó khăn nhưng vẫn cố gắng nộp tiền đất ngay sau khi nhận đất để được giảm số tiền phải nộp và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Bên cạnh đó, trước đây, thành phố Đà Nẵng xây dựng bảng giá đất khá thấp (bảng giá đất này được áp dụng để đền bù về đất và thu tiền đất TĐC đối với các hộ giải tỏa), bây giờ bảng giá đất được xây dựng sát với giá thị trường nên có sự chênh lệch rất cao về số tiền khi thanh toán nợ so với nợ gốc ban đầu.

Hơn nữa, khi ghi nợ, người dân chỉ cầm một bản hợp đồng rồi lo xây dựng nhà mới, việc làm, mưu sinh, ổn định đời sống sau giải tỏa, không để ý đến thời hạn trả nợ, ít cập nhật thông tin của Nhà nước về chính sách thu nợ tiền đất. Chưa kể nhiều hộ trong thời gian nợ tiền đất có người trong gia đình ốm đau nặng, mất mát, thậm chí cả hai vợ chồng đã mất để lại khoản nợ cho con cái còn trẻ, hoặc con cái đã mất để lại hai vợ chồng già với kinh tế suy kiệt...

Trong thời gian gần đây, chúng tôi đã nhận được hơn 300 đơn kiến nghị, xin cứu xét của các hộ dân còn nợ tiền đất TĐC về số tiền nợ tăng cao, chưa kể nhiều hộ đến liên hệ để trả tiền nợ đất nhưng thấy số tiền thanh toán nợ tăng quá cao thì trực tiếp gặp cán bộ lãnh đạo phản ánh.

Thấy được những khó khăn của các hộ giải tỏa còn nợ tiền đất TĐC, liên tục trong những năm qua, UBND thành phố đã ban hành nhiều chính sách động viên, khuyến khích người dân trả nợ sớm. Mới đây nhất, UBND thành phố kiến nghị với Bộ Tài chính và Chính phủ xin giãn nợ và có những chính sách để tạo điều kiện cho người dân trả nợ.

* Trong thời gian chờ đợi quyết định của Thủ tướng Chính phủ đối với báo cáo, đề xuất của Bộ Tài chính về chính sách thu nợ tiền đất TĐC của thành phố, việc thu nợ tiền đất TĐC được thực hiện ra sao, thưa ông?

- Hiện nay, chính sách thu nợ tiền sử dụng đất đang áp dụng quy định tại Quyết định số 5194/QĐ-UBND ngày 29-7-2013, Quyết định số 323/QĐ-UBND ngày 19-1-2015, Công văn số 7315/UBND-KT1 ngày 31-8-2016 của UBND thành phố Đà Nẵng.

Trong đó, Công văn số 7315/UBND-KT1 quy định: Đối với những trường hợp nợ tiền sử dụng đất mà trong hợp đồng ghi nợ 10 năm quy theo giá vàng 98% đến thời điểm người dân liên hệ nộp hồ sơ trả tiền sử dụng đất còn trong thời hạn 10 năm theo hợp đồng, đã quá thời hạn nợ 5 năm theo quy định nhưng chưa ký phụ lục hợp đồng chuyển sang nợ bằng tiền, thống nhất cho phép người dân lựa chọn 1 trong 2 phương án:

phương án 1 (thực hiện trả nợ theo hợp đồng), trả bằng số vàng nợ theo hợp đồng nhân với đơn giá vàng tại thời điểm trả nợ nhưng bảo đảm số tiền trả nợ không thấp hơn số tiền nợ gốc; phương án 2, trả nợ theo giá đất quy định hiện hành (hộ phụ nhân thêm hệ số 1,2, hộ không thuộc diện giải tỏa nhân hệ số 1,4).

Trường hợp những hộ có nguyện vọng nộp tiền sử dụng đất theo giá hiện hành tại thời điểm trả nợ để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì thực hiện theo Thông báo số 112/TB-VP ngày 25-5-2016 của UBND thành phố. Trung tâm Phát triển quỹ đất căn cứ bảng giá đất hiện hành của UBND thành phố phát hành thông báo thu tiền sử dụng đất và hộ nộp tiền có đơn cam kết đồng ý nộp tiền theo giá đất hiện hành và không hồi tố.

* Nghiên cứu đề xuất của Bộ Tài chính gửi Thủ tướng Chính phủ, ông có đồng ý với nhận xét: đây là bản đề xuất hơn cả mong đợi của thành phố Đà Nẵng và người dân được hưởng lợi lớn nếu Thủ tướng đồng ý cho Đà Nẵng thực hiện theo đề xuất?

- Theo tôi, chính sách thu nợ tiền đất TĐC cơ bản phải làm sao để người nợ thấy được hưởng lợi khi trả nợ và phù hợp với tình hình thực tế về đền bù giải tỏa và TĐC tại địa phương áp dụng trong những năm qua.

Để giải quyết các vướng mắc về chính sách thu nợ tiền đất TĐC của thành phố Đà Nẵng, Bộ Tài chính báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét đối với các trường hợp ghi nợ tiền đất TĐC chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai có thời hạn trả nợ trước ngày 1-3-2018, được phép tiếp tục trả nợ theo số nợ đã ghi. Sau ngày 1-3-2018, nếu vẫn chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai sẽ phải trả nợ tiền đất còn lại theo theo giá đất tại thời điểm trả nợ.

Bộ Tài chính đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện xác định số tiền nợ đất ghi nợ đối với các trường hợp ghi nợ trước ngày 1-7-2007 đã quy đổi số nợ bằng vàng, thì áp dụng theo giá vàng 98% tại thời điểm ngày 1-7-2007 (1,26 triệu đồng/chỉ). Đối với các trường hợp ghi nợ tiền đất từ ngày 1-7-2007 trở đi, số tiền đất còn nợ phải trả là số tiền đã ghi nợ.

Bộ Tài chính cũng đề xuất Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND thành phố Đà Nẵng chỉ đạo các cơ quan chức năng tổ chức tuyên truyền, vận động để người dân được biết, hiểu và sớm trả nợ đúng hạn để được áp dụng các chính sách hỗ trợ tái định cư của Nhà nước.

Hiện nay, UBND thành phố giao Cục Thuế chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu; trường hợp có vướng mắc thì kịp thời tham mưu UBND thành phố báo cáo trực tiếp Thủ tướng Chính phủ để thuận lợi cho việc áp dụng tại thành phố sau này.

Báo Đà Nẵng thực hiện