Theo Đại Việt Sử ký toàn thư, tháng 6 năm Bính Ngọ, vua Trần Anh Tông gả công chúa Huyền Trân cho vua Chiêm Thành là Chế Mân, theo lời hứa của thượng hoàng Trần Nhân Tông trong chuyến vân du sang Chiêm Thành trước đó. Vua Chế Mân đã cất dâng 2 châu Ô và Lý làm sính lễ. Vùng đất này trải dài từ Quảng Bình đến Bắc Quảng Nam.

            Vua Trần Anh Tông cho đổi 2 châu Ô và Lý (đất sính lễ của vua Chiêm Thành để cưới công chúa Huyền Trân) thành châu Thuận và châu Hóa.

            Hồ Hán Thương đem đại quân đi đánh Chiêm Thành. Quân Chiêm chống cự không lại. Vua Chiêm là Ba Đích Lại phải cắt dâng cho Đại Việt đất Chiêm Động và Cổ Lũy để yêu cầu rút quân. Nhà Hồ chia đất mới chiếm được thành 4 châu: Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa cho thống thuộc lộ Thăng Hoa và cử Nguyễn Cảnh Chân làm An phủ sứ lộ Thăng Hoa.

            Sau khi thiết lập lộ Thăng Hoa, họ Hồ tổ chức di chuyển dân từ Nghệ An, Thuận Hóa đến khai khẩn đất mới và khuyến khích những người có trâu đem nạp thì ban cho phẩm tước để cấp cho dân làm sức kéo.

            Vua Chiêm Thành là Trà Toàn thân hành đem hơn 10 vạn quân thủy bộ đánh úp Châu Hóa. Tướng trấn giữ biên thùy là Phạm Văn Hiển chống không nổi, phải rút vào thành và cho chạy thư cấp báo.

            Năm Hồng Đức thứ hai, vua Lê Thánh Tông thân hành soạn “Bình Chiêm sách” cho quân sĩ học tập, rồi tự mình chỉ huy đại quân dẫn hơn 1.000 chiến thuyền đi đánh Chiêm Thành. Tháng 2, năm Tân mão (1471), quân Đại Việt vây thành Trà Bàn, bắt sống vua Chiêm là Trà Toàn, rồi xuống chiếu đem quân về. Vua Lê Thánh Tông lấy phần đất chiếm được đặt làm thừa tuyên Quảng Nam và vệ Thăng Hoa. Vùng này trải dài từ bờ nam sông Thu Bồn đến đèo Cù Mông. Danh xưng Quảng Nam bắt đầu từ đây.

            Năm Hồng Đức thứ 21 (1490), Lê Thánh Tông cải đổi thừa tuyên trong cả nước thành xứ. Thừa tuyên Quảng Nam đổi thành xứ Quảng Nam. Các cấp hành chính bên dưới vẫn giữ nguyên.

Cổng TTĐT thành phố