Danh nhân
-
Hoàng Diệu (1828 - 1882)Hoàng Diệu là một vị quan nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam, người đã quyết tử bảo vệ thành Hà Nội khi Pháp tấn công năm 1882. Hoàng Diệu còn có tên là Hoàng Kim Tích, tự là Quang Viễn, hiệu Tĩnh Trai, sinh ngày 10-2-1828, trong gia đình nho học ở làng Xuân Đài, huyện Diên Phước, nay thuộc xã Điện Quang, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Nổi tiếng thơ văn từ năm 16 tuổi. Năm 20 tuổi đỗ cử nhân (1848), 26 tuổi đỗ phó bảng (1853); được bổ Tri huyện Tuy Phước, thăng Tri phủ Tuy Viễn (cùng trong tỉnh Bình Định).
-
Hoàng TụyGiáo sư Hoàng Tụy được biết đến như là người đặt nền móng cho chuyên ngành toán học mới: Lý thuyết Tối ưu Toàn cục. Với 140 công trình khoa học và ba chuyên khảo về lĩnh vực này giáo sư Hoàng Tụy được cộng đồng quốc tế coi là người dẫn đầu trong lĩnh vực Tối ưu toàn cục. Hoàng Tụy trở thành một trong hai người Việt Nam đầu tiên bảo vệ thành công luận án phó tiến sĩ khoa học toán - lý tại Đại học Lomonosov tại Moskva (Tháng 3 năm 1959).
-
Nguyễn Hiển Dĩnh (1853 - 1926)Nguyễn Hiển Dĩnh sinh năm 1853 ở làng An Quán, nay thuộc xã Điện Phương, huyện Điện Bàn. Cha là Nguyễn Hiển Doãn, đỗ cử nhân, làm Tri huyện rồi bị bãi chức, về nhà dạy học. Năm 18 tuổi, Nguyễn Hiển Dĩnh đỗ tú tài, được bổ quyền Tri phủ Điện Bàn, sau đó đổi sang Tri huyện Hà Đông (nay là Tam Kỳ). Năm sau lại được đổi ra Huế, giữ chức Phủ thừa.
-
Phan Bôi (1911 - 1947)Phan Bôi, tên thường gọi là Hoàng Hữu Nam, sinh năm 1911 tại làng Bảo An, nay thuộc xã Điện Quang, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, em ruột nhà yêu nước Phan Thanh. Năm 1925, học ở Quốc học Huế, tham gia đòi ân xá Phan Bội Châu, nên bị đuổi học.
-
Hoàng Châu Ký (1921 - 2008)Được đánh giá là cánh chim đầu đàn của nghệ thuật tuồng (còn gọi hát bội) Việt Nam, Hoàng Châu Ký là tác giả của hơn 20 kịch bản tuồng, cải biên và đồng cải biên của gần 10 tuồng kinh điển. Ông còn là tác giả của khoảng 10 tác phẩm nghiên cứu có giá trị về tuồng, và cùng với nhà nghiên cứu Nguyễn Lộc, ông là đồng tác giả bộ Từ điển nghệ thuật hát bội Việt Nam - một công cụ rất quan trọng cho giới làm nghề. Giáo sư Hoàng Châu Ký, người sáng lập và tổ chức hoạt động bộ môn nghệ thuật Tuồng cách mạng trong kháng chiến chống Pháp ở Liên khu V và trong kháng chiến chống Mỹ ở thủ đô Hà Nội. Giáo sư là nhà tiên phong bậc thầy thực hiện đường lối của Đảng trong sự nghiệp phục hưng và phát triển nghệ thuật dân tộc trong thời đại Hồ Chí Minh.
-
Phan Thành Tài (1878 - 1916)Phan Thành Tài hiệu là Đạt Đức, sinh năm Mậu Dần (1878) tại làng Bảo An, nay thuộc xã Điện Quang, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, trong một gia đình khoa bảng; thân sinh là Phan Thành Tích, đỗ cử nhân khoa Nhâm Tý (1888).
-
Nguyễn Tri Phương (1800 - 1873)Tên thật là Nguyễn Văn Chương, quê làng Đường Long, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên, còn tên Nguyễn Tri Phương do vua Tự Đức cải tên (1850), hàm ý nói về con người nghĩa dũng, nhiều mưu chước. Từ đó, Nguyễn Tri Phương trở thành tên chính của ông. Xuất thân trong một gia đình nông dân, không được qua trường lớp, nhưng nhờ trí thông minh và ý chí tự học, tự lập cao, đã làm nên sự nghiệp lớn. Bắt đầu từ chân thơ lại ở cấp huyện, do tài năng mà được tiến cử lên triều đình Minh Mạng, được thu dụng và lần lượt giữ nhiều chức vụ trọng yếu suốt ba triều Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức.
-
Thái Thị Bôi (1911 - 1938)Thái Thị Bôi sinh năm 1911 ở làng Nghi An, nay thuộc xã Hòa Phát, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, trong một gia đình có truyền thống yêu nước. Lúc nhỏ, học ở Đà Nẵng, sau ra học trung học tại Trường Đồng Khánh (Huế). Chịu ảnh hưởng tư tưởng yêu nước của người chú ruột là Thái Phiên, khi học ở Huế cùng một số bạn bè, đồng hương lui tới, gặp gỡ chí sĩ Phan Bội Châu, nên được giác ngộ sớm, bà tham gia Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên tại Huế.
-
Đỗ Đăng Tuyển (1856 - 1911)Đỗ Đăng Tuyển là nhà yêu nước còn gọi là Đỗ Đăng Cát, biệt hiệu Hy Đào, bí danh hoạt động là Sơn Tẩu, thường gọi là cụ Ô Gia. Ông là đồng chí nhiệt tình của Sào Nam Phan Bội Châu, quê quán làng Ô Gia, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam. Ông xuất thân là một nhà nho, nhưng lại chú tâm vào cái học thực nghiệp.
-
Thái Phiên (1882 - 1916)Thái Phiên quê làng Nghi An, nay thuộc xã Hòa Phát, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng. Ông nội tổ vốn người Bình Định. Thuở nhỏ, ông học chữ Hán, sau học ở trường Tây, ra làm tư chức cho một hãng thầu của một người Pháp ở Đà Nẵng tên là Le Roy. Chịu ảnh hưởng các phong trào yêu nước Cần vương, ông đã sớm tham gia hoạt động chống Pháp, liên lạc với Phan Bội Châu để đưa thanh niên xuất dương du học.