Bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng được xây dựng vào năm 1915 và chính thức khánh thành vào đầu năm 1919. Với kiến trúc Gothic độc đáo, tọa lạc trên một khuôn viên rộng lớn cùng những khóm hoa sứ tỏa hương dịu nhẹ khắp mọi ngóc ngách. Đây là nơi bảo quản và trưng bày các bộ sưu tập quý hiếm bậc nhất về nghệ thuật điêu khắc Champa. Trong đó, có lưu giữ 4 bảo vật quốc gia Việt Nam.

Bảo tàng điêu khắc Chăm – một trong những điểm thu hút du khách quốc tế khi đến thăm Đà Nẵng, đang sở hữu gần 2.000 hiện vật lớn nhỏ. Trong đó, tổng số hiện vật nghệ thuật trưng bày lên đến 500 món, được phân chia thành 12 phòng trưng bày: Trà Kiệu; Mỹ Sơn; Đông Dương; Tháp Mẫm; Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế; Đà Nẵng; Quảng Nam; Quảng Ngãi; Bình Định – Kon Tum; Văn Khắc; Gốm Sa Huỳnh – Champa và Ninh Thuận.

Đến Bảo tàng, du khách có dịp chiêm ngưỡng nhiều tác phẩm điêu khắc trên cả ba chất liệu chính là sa thạch, đất nung và đồng, thuộc nhiều phong cách nghệ thuật khác nhau, hình thành trong suốt chiều dài lịch sử phát triển rực rỡ của vương quốc Champa, thể hiện sự tài hoa, khéo léo của người Chăm xưa. 

Phòng trưng bày Chăm Ninh Thuận tái hiện về đời sống, lễ hội, trang phục, nhạc cụ,… của người Chăm ở Ninh Thuận, về làng gốm Bàu Trúc, làng dệt Mỹ Nghiệp (Ảnh: Bảo tàng Chăm)

Bên cạnh hệ thống trưng bày chính, Bảo tàng còn có 3 phòng trưng bày chuyên đề để giới thiệu một chủ đề lịch sự cụ thể, một sưu tập cổ vật đặc sắc hay một đặc trưng văn hóa độc đáo… Đó là các phòng trưng bày: Kết quả khai quật khảo cổ di tích tháp Chăm Phong Lệ (2011-2018); Trưng bày kho mở; Trưng bày ảnh Bảo tàng điêu khắc Chăm: 100 năm xây dựng và phát triển.

Phòng trưng bày văn hóa Chăm Ninh Thuận là một trong 12 phòng trưng bày tại Bảo tàng điêu khắc Chăm. Phòng trưng bày tái hiện về đời sống, lễ hội, trang phục, nhạc cụ,… của người Chăm ở Ninh Thuận, về làng gốm Bàu Trúc, làng dệt Mỹ Nghiệp.

Ninh Thuận nằm ở cực Nam Trung bộ của Việt Nam. Ninh Thuận và Bình Thuận thuộc châu Panduranga của thời kỳ vương quốc Champa. Tính đến thời điểm hiện tại, Ninh Thuận có 6 huyện, 1 tỉnh lỵ (Phan Rang – Tháp Chàm) với dân số khoảng hơn 600.000 người.

Là nơi có đông người Chăm sinh sống nhất so với các tỉnh, thành trên cả nước. Có thể thấy rằng, văn hóa Chăm ở Ninh Thuận khá đậm chất, thể hiện rõ nét qua chữ viết, trang phục, nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, nghề gốm, dệt thổ cẩm. Vốn di sản văn hóa mà người Chăm Ninh Thuận để lại đến nay tuy mất mát, mai một khá nhiều nhưng vẫn làm nổi bật lên các giá trị tiêu biểu về một nền văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc của dân tộc Việt Nam

THỦY THANH