Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Thông tin ASEAN (AMRI) lần thứ 16, ngày 21-9, tại Đà Nẵng diễn ra Hội Thảo ASEAN Chuyển đổi số Báo chí kiến tạo tri thức số. Tại Hội nghị các đại biểu đã cùng nhau thảo luận, chia sẻ để đưa những kinh nghiệm, cách làm hay trong chuyển đổi số báo chí.
Nhiều kinh nghiệm hay trong chuyển đổi số báo chí và truyền thông
Ông Zul-Fakhri Maidy, đại diện Brunei mong muốn các nước ASEAN tăng cường và mở rộng hợp tác với ngành kỹ thuật số để hỗ trợ và thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số cho các cơ quan truyền thông như đào tạo kỹ thuật, quan hệ công chúng và đào tạo sản xuất video; tổ chức các chương trình trao đổi nội dung truyền thông qua Internet; đặc biệt là chia sẻ thông tin trên các nền tảng kỹ thuật số mới nhất cho báo chí và các cơ quan truyền thông; khuyến khích nhiều chương trình hoặc chiến dịch nâng cao nhận thức hơn nhằm giảm thiểu vi phạm bản quyền.
Theo bà Ling Muang Pan - đại diện Myanmar chia sẻ, về kế hoạch phát triển truyền thông trong lĩnh vực báo chí, cần xây dựng một chiến lược quy hoạch tổng thể mới, trong đó sứ mệnh, tầm nhìn chiến lược trong tương lai và kế hoach hành động dài hạn, cơ sở hạ tầng kỹ thuật cần thiết dài hạn, các kế hoạch truyền thông được soạn thảo chi tiết.
Ông Emver Paclibar Cortez, đại diện Cục Thông tin Philippines cho biết, Chính phủ Philippines đang triển khai chương trình băng rộng BBMP (BroadBand Ng Masa Programme) tại tất cả các hòn đảo xa xôi, đặc biệt là những đảo không có dịch vụ di động. Hiện 73 địa phương của Philippines đã có wifi miễn phí, hỗ trợ cho ít nhất 2,1 triệu người dùng, tương đương với khoảng 100.000 gia đình. Các công nghệ số sẽ cải thiện khả năng kết nối và các dịch vụ của chính phủ trong các cuộc họp trực tuyến. Hiện, Chính phủ Philippines đang tiến hành một nền tảng truyền thông xã hội để bảo đảm các nhà sản xuất nội dung được phê duyệt một cách trung thực và mọi công dân sẽ được tiếp cận với nền tảng này.
Ông Bhagavad Prompen - đại diện truyền thông của Ban Quan hệ công chúng, Văn phòng Thủ tướng Thái Lan tham gia thảo luận tại Hội thảo
Ông Bhagavad Prompen - đại diện truyền thông của Ban Quan hệ công chúng, Văn phòng Thủ tướng Thái Lan chia sẻ, kinh nghiệm điển hình để chuyển đổi số là xây dựng tiêu chuẩn cho nền tảng số và tiêu chuẩn trên Internet. Các tiêu chuẩn gồm: tính chính xác, cân nhắc tác động của thông tin, trách nhiệm của người sử dụng điện thoại di động, mối quan tâm của cộng đồng. Khi xây dựng được bộ tiêu chuẩn này việc kiểm cung cấp thông tin và kiểm soát thông tin sẽ thuận lợi hơn.
Theo ông Phạm Anh Chiến, Phó Giám đốc Trung tâm Sản xuất và Kinh doanh nội dung số, Đài Truyền hình Việt Nam cho biết, quá trình cạnh tranh thông tin của các mạng xã hội là khó khăn lớn cho lĩnh vực truyền hình. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi mạnh trên không gian số đòi hỏi phải nâng cấp hạ tầng, kiểm soát khối lượng thông tin lớn.
Thực hiện yêu cầu chuyển đổi số lĩnh vực truyền hình, Đài Truyền hình Việt Nam đã nghiên cứu triển khai phát triển ứng dụng xem truyền hình trên Internet VTVgo từ năm 2015. VTVgo có khả năng truyền tải trực tuyến hàng chục kênh truyền hình chất lượng cao và hàng nghìn giờ chương trình theo yêu cầu. Nền tảng truyền hình số quốc gia VTVgo được Bộ TT&TT công nhận đạt tiêu chí là "nền tảng số phục vụ người dân" từ cuối năm 2022.
Phó Giám đốc Trung tâm Sản xuất và Kinh doanh nội dung số, Đài Truyền hình Việt Nam Phạm Anh Chiến, chia sẻ kinh nghiệm về chuyển đổi số tại Đài Truyền hình Việt Nam
Theo thống kê, VTVgo hiện có hơn 8 triệu người dùng thường xuyên, trong đó có 6 triệu người dùng trên các thiết bị di động và 2 triệu người dùng trên TV thông minh, thu hút hơn 240 triệu lượt xem/tháng Thời gian tới, VTVgo sẽ là nền tảng truyền dẫn những nội dung chính thống, bắt kịp những thay đổi về hành vi, thói quen xem truyền hình của khán giả trong kỷ nguyên Internet - chuyển dịch từ xem trên tivi truyền thống sang xem trên đa nền tảng.
Đại diện từ Truyền hình số Vệ tinh K+ cho rằng ngành công nghiệp truyền thông đang hình thành hệ sinh thái Chuyển đổi Số, tạo sự khác biệt về nội dung, sử dụng đa dạng các phương thức thanh toán.
Truyền hình số Vệ tinh K+ cũng đã xây dựng các nội dung trên nền tảng xã hội, sử dụng kết hợp các phương tiện điện tử. Ngoài ra, đơn vị cũng rất quan tâm đến bảo vệ bản quyền và đã triển khai các giải pháp để hạn chế việc vi phạm bản quyền tại một số địa phương.
Xây dựng bộ chỉ số đo lường độ trưởng thành của chuyển đổi số trên báo chí
Theo ông Lưu Đình Phúc - Cục trưởng Cục Báo chí Việt Nam, hiện nay Việt Nam có khoảng hơn 800 cơ quan thông tấn và gần 1 triệu bài báo được đăng lên hằng ngày. Điều này thể hiện sự phong phú, sự đa dạng về thông tin từ các nguồn báo chí và số lượng lớn các cơ quan thông tấn và các bài báo, đã tạo ra lượng thông tin khổng lồ và bằng cách áp dụng các công cụ kĩ thuật phân tích dữ liệu chúng ta có thể xác định được xu hướng các mối tương quan các hiểu biết quan trọng từ nguồn dữ liệu này.
Cục trưởng Cục Báo chí Ông Lưu Đình Phúc trao đổi tại Hội nghị
Doanh thu trong lĩnh vực truyền thông đạt gần 4 tỷ đô la và nó thể hiện sự tăng trưởng, tiềm năng của ngành truyền thông cho việc tạo ra các giá trị kinh tế nhân đến 50% giá trị quảng cáo và đang chạm vào các nền tảng xuyên biên giới, các dữ liệu đang được các nền tảng này thu thập đó là lý do vì sao các cơ quan thông tấn và truyền thông trong nước đang nắm vấn đề cũng như đang mất nguồn thu này.
“Do đó dòng trí thức cần chuyển hướng sang các nền tảng trong nước để thông tin tri thức từ kho dữ liệu có thể được kiểm soát và sử dụng nhằm tạo ra sự đoàn kết, đồng thuận trong xã hội. Đây là giải pháp nhằm khai thác lợi ích của dữ liệu và xây dựng nền tri thức. Với sự khuyến khích sự hỗ trợ của chính phủ Việt Nam, chúng ta có tiềm năng để chuyển hóa lượng thông tin từ các hãng thông tấn thành cơ sở dữ liệu lớn để tạo ra kiến thức”, ông Phúc nói.
Theo ông Lưu Đình Phúc, ASEAN nên xây dựng bộ chỉ số chung về mức độ trưởng thành của chuyển đổi số trên báo chí, đây chỉ là tiêu chí để các cơ quan truyền thông hướng tới và được xếp hạng. Bên cạnh đó, mỗi quốc gia thành viên của ASEAN nên có một công cụ riêng biệt để đo lường mức độ chuyển đổi số của mình.
“Hai kiến nghị này đều nhằm tạo ra một cơ sở để đo lường bằng mức độ trưởng thành trong chuyển đổi kĩ thuật số báo chí trong ASEAN, đồng thời tạo một động lực như hướng dẫn các quốc gia thành viên ASEAN và các hãng thông tấn thúc đẩy sự chuyển đổi kĩ thuật số và từ đó nâng cao chất lượng báo chí trong khu vực”, ông Phúc nói.
ASEAN tăng cường phối hợp thực hiện chuyển đổi số báo chí và truyền thông
Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Bộ thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm ghi nhận, tại Hội thảo, đại diện các nước đã nhau chia sẻ những kinh nghiệm quý báu, đưa ra các giải pháp, đề xuất chiến lược nhằm tăng cường hợp tác trong khu vực ASEAN trong những ngày tới.
“Hội thảo hôm nay đánh dấu lần đầu tiên các Quốc gia Thành viên ASEAN cùng nhau thảo luận về chủ đề quan trọng này, nên chúng ta phải cùng nhau thực hiện những trách nhiệm và hoạt động to lớn để thúc đẩy lĩnh vực truyền thông. Những nhiệm vụ này bao gồm từ việc thiết lập các khuôn khổ chính phủ, phát triển và thúc đẩy các nền tảng kỹ thuật số cho báo chí và truyền thông, giải quyết các vi phạm bản quyền và tích hợp các công nghệ kỹ thuật số mới vào quy trình sản xuất và quản lý”, Thứ trưởng Bộ thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm nói.
Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm phát biểu bế mạc Hội nghị
Theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm, các nước nên tích cực tiếp tục trao đổi các chính sách, bài học và ứng dụng thành công liên quan đến chuyển đổi số giữa các nước ASEAN. Sự trao đổi này không chỉ bao gồm các chính sách hợp lý và ứng dụng công nghệ mà còn cả các chiến lược, đào tạo lực lượng lao động và chiến lược đầu tư.
Thứ hai, hợp tác với các bên liên quan khác. Chính phủ các nước ASEAN kêu gọi hợp tác với các bên liên quan khác để thực thi chính sách, đào tạo lực lượng lao động và huy động các nguồn lực để số hóa báo chí và truyền thông của mình.
Về kế hoạch toàn diện của ASEAN về chuyển đổi kỹ thuật số, theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm, sáng kiến này cần áp dụng cách tiếp cận theo lộ trình chiến lược để giúp các nước ASEAN phát triển nhanh chóng và hiệu quả. Nằm trong kế hoạch này, ASEAN có thể xem xét xây dựng một chỉ số chung để đo lường mức độ trưởng thành của chuyển đổi số trên báo chí và một công cụ đo lường tương ứng.
Với những giải pháp này, và quan trọng hơn là bằng những hành động cụ thể, từng bước một, chúng ta sẽ hướng ASEAN tới sự hiểu biết chung và hành động phối hợp để chuyển đổi lĩnh vực truyền thông của chúng ta một cách tích cực, hiệu quả và hiện đại.
“Chúng tôi khuyến khích sự tham gia có ý nghĩa của người dân, xã hội và các bên liên quan khác vào quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, đồng thời thừa nhận rằng truyền thông đóng vai trò thiết yếu trong nỗ lực này”, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm nhấn mạnh.
MAI QUANG