Nhân dân làng An Hải xưa - quận Sơn Trà nay tri ân danh nhân Thoại Ngọc Hầu và các bậc tiền nhân

Danh nhân Thoại Ngọc Hầu tên thật là Nguyễn Văn Thoại sinh ngày 26 tháng 11 năm Tân Tỵ (1761), tại làng An Hải, tổng An Lưu Hạ, huyện Diên Phước, phủ Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam (nay thuộc phường An Hải Tây, quận Sơn Trà, TP Đà Nẵng). Năm 16 tuổi (1777), ông đầu quân theo Nguyễn Ánh dẫn quân đi đánh Tây Sơn, làm Khâm sai cai cơ, rồi Khâm sai thống binh cai cơ, được phong tước Hầu. Năm 1789, ông làm Phó quản doanh được thăng Khâm sai thượng đạo bình Tây tướng quân. Sau khi Nguyễn Ánh lên ngôi vua (1802), ông được thăng Khâm sai thống binh cai cơ trông coi việc ở Bắc Thành, rồi lãnh Trấn thủ Lạng Sơn, được điều đi làm Trấn thủ Định Tường, rồi được cử làm Thống quân biền binh bảo hộ Cao Miên. Năm 1818, ông được bổ làm Trấn thủ Vĩnh Thanh (nay là Long Xuyên - Cần Thơ). Tại đây, ông cùng quan quân sở tại thiết kế và điều hành dân binh đào kênh Đông Xuyên (ở Long Xuyên), kênh này sau khi hoàn thành được đặt tên là Thoại Hà. Năm Minh Mạng thứ nhất (1820), ông điều khiển 80.000 nhân công làm việc trong 5 năm liền (1820 - 1824) để đào con kênh nối Châu Đốc với Hà Tiên, dẫn nước ra biển phía Tây. Đây là công trình lớn do ông thiết kế và chỉ huy thành công, đã mang lại kết quả to lớn trong công cuộc khai phá miền Hậu Giang. Nhân dân vui mừng, triều đình hoan hỉ. Vua Minh Mạng ban sắc đặt tên kênh này là Vĩnh Tế hà và đặt tên cho ngọn núi nhìn xuống con kênh là Thoại Sơn. Thoại Ngọc Hầu còn có công mộ dân khẩn hoang ở vùng An Hải, Châu Đốc, biến vùng đất hoang vu nơi biên giới thành trù phú, dân cư ngày một đông đúc an vui.

Phó Chủ tịch Nguyễn Ngọc Tuấn dâng hương tại Nhà thờ Tiền hiền làng An Hải và Thoại Ngọc Hầu

Là một bậc Danh thần khai quốc, dù ở đầu Thoại Ngọc Hầu vẫn dành tấm lòng đối với mảnh đất quê hương làng An Hải. Trên bước đường đi mở cõi phương Nam, Thoại Ngọc Hầu nhiều lần trở về nơi chôn nhau cắt rốn để cùng họ tộc chăm lo đời sống người dân như mở chợ Hà Thân, lập chùa An Phước, dựng đình An Hải, xây dựng nhà thờ Tiền hiền. Sự đóng góp của ông đã tạo ra một bước chuyển biến lớn cho làng chài An Hải và các địa phương hữu ngạn sông Hàn cả về phát triển kinh tế và văn hóa. Từ một làng nghèo, An Hải đã trở thành vùng đất đông dân cư và trù phú bên bờ Đông sông Hàn, thành phố Đà Nẵng ngày nay. 

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND quận Sơn Trà Trần Thị Thanh Tâm nhấn mạnh, kỷ niệm 189 năm ngày mất danh nhân Thoại Ngọc Hầu (Nguyễn Văn Thoại) là dịp thế hệ hôm nay tưởng vọng công đức to lớn đối với người xưa, tiếp tục khơi dậy mạch nguồn truyền thống văn hóa dân tộc, khơi dậy niềm tự hào của những thế hệ đi sau với lớp tiền nhân, với quê hương đất nước... Đảng bộ và nhân dân quận Sơn Trà nguyện ra sức phấn đấu xây dựng cuộc sống ngày càng ấm no hạnh phúc, văn minh.

CÔNG TÂM