Cần cơ chế huy động nguồn lực xã hội cho công tác dạy và học ngoại ngữ

 Đạt “chuẩn” nhưng chưa “chỉnh”

Theo chủ trương dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từ năm 2012 thành phố Đà Nẵng đã có Đề án “Dạy và học ngoại ngữ  trong các cấp học giai đoạn 2012-2020”. Cho đến nay, khi đề án đã đi được nửa chặng đường, việc dạy và học ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng đã đạt những kết quả khá tốt. Đội ngũ giáo viên tiếng Anh các cấp đảm bảo đủ số lượng và được bồi dưỡng để có trình độ tiêu chuẩn đáp ứng yêu cầu. Thành phố đã từng bước thực hiện các chương trình dạy tiếng Anh 7 năm, 10 năm (hiện nay 100% các trường đã học theo chương trình 10 năm) và hiện đang thí điểm tổ chức việc dạy tiếng Anh tại một số trường mầm non. Ngành giáo dục thành phố đã có rất nhiều nỗ lực trong việc tổ chức bồi dưỡng giáo viên, phối hợp với nhiều đơn vị dạy ngoại ngữ trên địa bàn, huy động nhiều nguồn lực xã hội hóa để tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn học liệu giúp cho việc dạy và học.

Có thể khẳng định việc dạy và học ngoại ngữ, cụ thể là môn tiếng Anh trong trường phổ thông đã tiến một bước dài so với trước đây. Chất lượng giáo viên và học sinh giỏi môn ngoại ngữ tăng đáng kể; sự quan tâm của xã hội của phụ huynh học sinh đối với bộ môn ngoại ngữ thông qua những đóng góp đã ngày một tăng cao.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở giáo dục và Đào tạo thành phố việc dạy và học ngoại ngữ hiện tại vẫn chưa được như mong muốn. Có nhiều nguyên nhân nhưng  tập trung vào 3 vấn đề chính vẫn là con người, chương trình học và cơ chế phát huy nguồn lực.

Nói về đội ngũ giáo viên tiếng Anh, Phó giám đốc Sở Giáo dục, ông Minh Hùng cho biết hiện nay toàn thành phố có 80,2% số giáo viên đạt chuẩn năng lực ngôn ngữ tiếng Anh. Nhưng thực tế, các giáo viên phần lớn thuộc thế hệ trước, lớn tuổi, trình độ đào tạo không đồng đều, rất hạn chế trong khả năng giao tiếp cũng như tiếp cận với các phương pháp dạy học tiên tiến. Ban đầu, khi khảo sát trình độ theo chuẩn nước ngoài thì phần lớn không đạt chuẩn. Cùng với việc sĩ số học sinh ở trường công lập khá cao, thiếu các phương tiện vật chất, thì đội ngũ giáo viên cùng phương pháp giảng dạy lạc hậu chính là những vướng mắc khó có thể khắc phục được.

Bên cạnh đó, chương trình đào tạo theo quy định của Bộ Giáo dục cũng chưa đồng bộ, thiếu nhất quán, được thiết kế xây dựng quá lâu, có nhiều điểm  chưa phù hợp với đối tượng học sinh nhưng chưa được điều chỉnh. Kết cấu chương trình chậm đổi mới, còn nặng về lý thuyết, ngữ pháp chứ chưa xem trọng tính thực hành và môi trường giao tiếp ngôn ngữ. Việc kiểm tra đánh giá, thi cử chưa phản ảnh được năng lực người học, chi phối động cơ học tập. Có trường hợp, học sinh học  chương trình tiếng Anh thí điểm lớp 9 đạt chuẩn A2 nhưng kết quả  này không được công nhận sử dụng cho việc tuyển sinh vào lớp 10.

Kinh phí theo kế hoạch được phê duyệt cho đề án giai đoạn 2012-2016 là 78,668 tỷ đồng nhưng cho đến nay mới thực hiện  được 40,130 tỷ, đạt 51% kế hoạch.

Cần cơ chế huy động xã hội hóa

Những vướng mắc nêu trên đã ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng dạy và học ngoại ngữ trong trường phố thông. Để đạt được những mục tiêu đề án dạy và học ngoại ngữ đến năm 2020, theo lãnh đạo ngành giáo dục, cần có cơ chế để huy động ngồn lực xã hội hóa đóng góp cho công cuộc này.

Thời gian qua, với nhiều cố gắng, ngành giáo dục Đà Nẵng đã vận động được sự hỗ trợ của các trường đại học, trung tâm, cơ sở giáo dục ngoại ngữ, các tổ chức  nước ngoài trên địa bàn tham gia đào tạo và giảng dạy tại các trường phổ thông với các giáo viên tiếng Anh là người bản xứ. Việc làm này được các phụ huynh hết sức ủng hộ, sẵn sàng đóng góp kinh phí cho con em mình được học. Một số trường trung tâm thành phố được cho phép thu 50.000đ/tháng/học sinh cho các giờ học tăng cường tiếng Anh. Thấy chất lượng hiệu quả của việc làm này, nhiều phụ huynh học sinh sẵn sàng đóng góp thêm nhưng nhà trường không dám thu vì chưa được sự cho phép của Sở. Hơn nữa, việc học tiếng Anh do các cơ sở bên ngoài giảng dạy dẫu rất hiệu quả nhưng cũng chỉ được coi là hoạt động ngoại khóa nên chưa tạo động lực cho người dạy và người học. Ngành giáo dục đề xuất thành phố có chủ trương hỗ trợ bằng cơ chế cho phép các trường được phối hợp với các đơn vị, các tổ chức và công ty dạy học ngoại ngữ trong và ngoài nước nhằm tăng cường thêm tiết học tiếng Anh trong và ngoài giờ chính khóa, tăng cường cơ hội cho giáo viên, học sinh được giao tiếp bằng ngoại ngữ với giáo viên bản ngữ, đồng thời huy động các nguồn lực xã hội hóa cho hoạt động này cũng như trang bị cơ sở vật chất tại nhà trường; thay đổi, điều chỉnh chương trình giảng dạy phù hợp hơn với nhu cầu.

Trong khi đội ngũ giáo viên ở trường phổ thông có nhiều hạn chế về năng lực giảng dạy, chưa thể giải quyết nghỉ theo chế độ, thì hiện tại Đà Nẵng có nhiều học sinh, sinh viên, giáo viên được đào tạo bài bản, nhiều người được du học ở nước ngoài có trình độ tiếng Anh rất tốt. Tuy vậy, việc thu hút họ tham gia vào công tác giảng dạy ngoại ngữ ở trường phổ thông hầu như chưa được tính đến. Điều này cũng đặt ra vấn đề xây dựng chính sách để khuyến khích nghỉ hưu trước tuổi đối với những giáo viên ngoại ngữ không đủ chuẩn, giáo viên lớn tuổi hạn chế về năng lực … dù đây là vấn đề khó khăn.

Để cải thiện kỹ năng cho giáo viên, ngành giáo dục thành phố cũng cần tính đến việc tổ chức các lớp bồi dưỡng cho giáo viên các cấp, thuê giáo viên nước ngoài giảng dạy để đạt hiệu quả cao hơn. 

LÊ HOA