Tập trung, quyết liệt, phấn đấu giải ngân 100% vốn Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới

Báo cáo tại cuộc họp, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, thành phố Đà Nẵng (cũ) có 11/11 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 8/11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 02 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 22/113 thôn đạt chuẩn NTM  kiểu mẫu, 3/113 thôn đạt NTM thông minh.

Tỉnh Quảng Nam (cũ) có 133/186 xã đạt chuẩn NTM, 47 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 19 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, 333/948 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Tính đến 30-6-2025, bình quân tiêu chí đạt chuẩn của tỉnh Quảng Nam là 17,22/19 tiêu chí; thành phố Đà Năng 19/19 tiêu chí. Đối với các xã đạt chuẩn NTM từ năm 2020 trở về trước, tỉnh Quảng Nam có 74/105 xã, duy trì đủ 19/19 tiêu chí; không có xã nào nằm trong khung thu hồi quyết định công nhận theo quy định.

Kể từ ngày 1-7-2025, sau sáp nhập, thành phố Đà Nẵng có 70 xã xây dựng NTM (không tính phường, đặc khu); theo hướng dẫn tạm thời của Văn phòng điều phối NTM Trung ương, thành phố có 41/70 xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 6 xã NTM  nâng cao, 3 xã NTM kiểu mẫu.

Đến nay toàn thành phố có 552 sản phẩm OCOP còn thời hạn. Trong đó có 2 sản phẩm 5 sao, 96 sản phẩm đạt 4 sao, 454 sản phẩm 3 sao. 22 điểm du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng được công nhận đi vào hoạt động. Triển khai 17 mô hình thí điểm về xã NTM thông mình, 01 mô hình thí điểm xã thương mại điện tử và xây dựng 115 mô hình thí điểm thôn NTM thông minh, bảo đảm 100% xã NTM kiểu mẫu có ít nhất 01 mô hình NTM mới thông minh. Triển khai 90 mô hình thí điểm về bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm, nước sạch nông thôn với kinh phí hơn 40 tỷ đồng, người dân đối ứng trên 10 tỷ đồng.

Tổng kế hoạch vốn năm 2025 phân bổ của Quảng Nam (cũ) đã giao lại cho các đơn vị, địa phương là hơn 810 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương hơn 245 tỷ đồng, ngân sách địa phương gần 565 tỷ đồng. Đến nay đã giải ngân gần 470 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 58%. Đối với Đà Nẵng (cũ), tính đến 25-11-2025, đã giải ngân vốn đầu tư hơn 108 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 48%.

Như vậy, nhìn chung kết quả giải ngân Chương trình MTQG xây dựng NTM của các Sở, ban, ngành, địa phương đạt thấp, dự báo khó đạt mục tiêu giải ngân đề ra trong năm 2025. Đáng chú ý, hiện nay nguồn vốn sự nghiệp 2025, kể cả nguồn chuyển sang từ các năm trước, còn hơn 30 tỷ đồng chưa phân bổ lại sau sáp nhập. Đây là nguồn vốn sự nghiệp cấp tỉnh đã giao cho các Phòng, ban cấp huyện cũ, sau khi bỏ cấp huyện cũ thì Phòng, ban chưa bàn giao về xã. Nguồn này đến nay đã hết nhiệm vụ chi, đang ở ngân sách thành phố và chưa có phương án phân bổ.

Lý giải nguyên nhân giải ngân chậm, đại diện Sở Tài chính cho biết, quá trình triển khai tổ chức mô hình chính quyền địa phương 02 cấp có tác động đến việc triển khai thực hiện các công trình, dự án thuộc Chương trình MTQG như tạm dừng một số dự án để rà soát và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định giao lại kế hoạch vốn, giao chủ đầu tư…do đó ảnh hưởng đến khối lượng để giải ngân, gây ảnh hưởng chung đến công tác giải ngân vốn Chương trình.

Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường, một số khó khăn, hạn chế trong quá trình triển khai Chương trình là còn tình trạng chồng chéo, trùng lặp địa bàn, phạm vi, đối tượng đầu tư giữa các Chương trình MTQG nên quá trình lồng ghép vốn cho một dự án còn khó khăn do mỗi Chương trình có mục tiêu, đối tượng riêng. Kết quả xây dựng NTM giữa các vùng, địa phương còn chênh lệch lớn, nhất là giữa đồng bằng và miền núi.

Đối với tỉnh Quảng Nam (cũ), vốn đầu tư ngân sách tỉnh giai đoạn này so với giai đoạn trước giảm gần 30% nên khó cho địa phương trong thực hiện; có sự chênh lệch rất lớn trong bố trí nguồn lực của thành phố Đà Nẵng (cũ) với tỉnh Quảng Nam (cũ). Việc huy động nguồn vốn đối ứng ngân sách huyện cũ, xã cho các công trình đầu tư trong NTM gặp khó khăn, chủ yếu trông chờ vào khai thác quỹ đất, tuy nhiên việc khai thác quỹ đất còn vướng nhiều thủ tục, tiến độ chậm…

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND thành phố Trần Nam Hưng cho biết, theo định hướng của trung ương, trong thời gian tới sẽ gộp 3 Chương trình MTQG lại (Chương trình xây dựng NTM, Chương trình giảm nghèo bền vững và Chương trình phát triển KT-XH vùng DTTS và miền núi), với khối lượng công việc lớn, nguồn vốn lớn, do đó các Sở, ban, ngành liên quan và các địa phương cần chủ động, khẩn trương xây dựng các kế hoạch cần thiết, sẵn sàng triển khai ngay khi trung ương có văn bản hướng dẫn.

Đồng thời, giao các xã tổng hợp các số liệu kinh phí mà cấp huyện đã phân bổ trước đây, khẩn trương gửi lên Sở Tài chính để làm căn cứ phân bổ vốn trung hạn cho năm 2026. Sở Tài chính chịu trách nhiệm làm việc với Bộ, ban, ngành liên quan để phân bổ nguồn vốn thực hiện Chương trình xây dựng NTM cho năm 2026.

"Năm 2025 là năm cuối thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, yêu cầu các Sở, ban, ngành liên quan và các địa phương “xốc lại đội hình”, tập trung, quyết liệt, phấn đấu giải ngân 100% vốn đề ra, song song đó quyết tâm giữ vững chất lượng các tiêu chí đã đạt; xây dựng NTM đảm bảo chất lượng, không chạy theo thành tích”- Phó Chủ tịch UBND thành phố Trần Nam Hưng nhấn mạnh.

THÚY HẰNG