Đà Nẵng tiên phong phát triển công nghiệp công nghệ số, hướng tới “AI City”

Luật Công nghiệp công nghệ số – động lực mới cho tăng trưởng

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp CNTT - Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Anh Tú cho biết, những năm qua, công nghiệp công nghệ số Việt Nam đã có bước phát triển nhanh và vững chắc. Đến hết năm 2024, tổng doanh thu toàn ngành ước đạt khoảng 158 tỷ USD, kim ngạch xuất khẩu khoảng 132,3 tỷ USD, ngành sử dụng khoảng 1,8 triệu lao động với hơn 74 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động. Việt Nam trở thành một trong năm quốc gia trên thế giới sản xuất và cung cấp thiết bị thương mại 5G; đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu điện thoại di động và điện thoại thông minh, và thứ năm thế giới về xuất khẩu linh kiện máy tính.

Trong lĩnh vực phần mềm và dịch vụ, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã vươn ra thị trường toàn cầu, cung cấp sản phẩm, dịch vụ tại Hoa Kỳ, Nhật Bản, châu Âu. Những kết quả này khẳng định tiềm năng, lợi thế của Việt Nam để trở thành một trong các trung tâm sản xuất, dịch vụ công nghệ số của khu vực, đồng thời đặt ra yêu cầu phải sớm hoàn thiện khung khổ pháp lý, cơ chế, chính sách phù hợp cho giai đoạn phát triển mới.

Ngày 14/6/2025, Quốc hội khóa XV thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026. Luật đã thể chế hóa quan điểm của Đảng về phát triển công nghiệp công nghệ số, góp phần thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; đồng thời cụ thể hóa kịp thời các định hướng tại Nghị quyết số 29-NQ/TW, 52-NQ/TW, 59-NQ/TW, 66-NQ/TW và 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Luật Công nghiệp công nghệ số hình thành hành lang pháp lý chuyên ngành, bảo đảm có các ưu đãi đủ mạnh, vượt trội để phát triển lĩnh vực công nghiệp công nghệ số – một ngành công nghiệp nền tảng, mang tính chiến lược.

Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành luật riêng về công nghiệp công nghệ số. Đây là dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên các khái niệm như công nghệ số, công nghiệp công nghệ số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, tài sản số… được định danh đầy đủ, chính thức trong một văn bản luật.

Luật cũng xác lập hệ thống cơ chế, chính sách toàn diện nhằm thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp công nghệ số trong thời gian tới gồm 7 nội dung.

Một là, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động nghiên cứu – phát triển và đổi mới sáng tạo thông qua ưu đãi cao nhất theo pháp luật khoa học – công nghệ; ưu tiên sử dụng hạ tầng phòng thí nghiệm trọng điểm, cơ sở ươm tạo, trung tâm R&D và đầu tư phát triển các cơ sở nghiên cứu công nghệ số trong các ngành, lĩnh vực.

Hai là, thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân tài công nghệ số thông qua ưu đãi về nhập cư, thuế TNCN, chế độ lương – thưởng cạnh tranh quốc tế và cơ chế tiếp nhận nhân lực làm việc có thời hạn tại cơ quan nhà nước; đồng thời bảo đảm điều kiện sống, làm việc, nghiên cứu thuận lợi.

Ba là, tập trung nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng công nghiệp công nghệ số thiết yếu như cơ sở nghiên cứu, thiết kế, sản xuất thử nghiệm, trung tâm dữ liệu, khu công nghệ số tập trung;  tăng cường phân cấp cho địa phương để triển khai chủ động, hiệu quả.

Bốn là, áp dụng các ưu đãi và hỗ trợ đầu tư mạnh mẽ đối với sản xuất sản phẩm, dịch vụ công nghệ số; đặc biệt là sản phẩm trọng điểm, AI, phần mềm, bán dẫn và trung tâm dữ liệu AI; hỗ trợ dự án lớn, dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; khuyến khích Make in Viet Nam qua ưu đãi đấu thầu và cơ chế đặt hàng.

Năm là, ban hành chính sách đặc thù phát triển công nghiệp bán dẫn, ưu đãi toàn bộ chuỗi R&D – thiết kế – sản xuất – đóng gói – kiểm thử.

Sáu là, cho phép triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với sản phẩm, dịch vụ công nghệ số, bảo đảm an toàn cho người dùng và tạo không gian pháp lý cho đổi mới sáng tạo.

Cuối cùng, Luật hình thành khung pháp lý đầu tiên về tài sản số, quy định rõ việc định nghĩa, phân loại, tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao, xác lập quyền sở hữu; quy định quyền và nghĩa vụ của các chủ thể; cũng như các yêu cầu về an toàn, an ninh mạng, phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố… Đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm phù hợp với thực tiễn và yêu cầu quản lý trong từng giai đoạn.

Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp CNTT - Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Anh Tú cho rằng, những chủ trương, chính sách nếu muốn thực sự đi vào cuộc sống cần được xây dựng trên nền tảng thực tiễn phong phú từ địa phương và cộng đồng doanh nghiệp.

Với vị thế là trung tâm công nghệ số, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp mạnh của miền Trung, Đà Nẵng hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp công nghệ số, đặc biệt ở các lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, đô thị thông minh, chính quyền số, du lịch số và nguồn nhân lực công nghệ số chất lượng cao.

Nhiều thuận lợi phát triển công nghiệp công nghệ số

Theo Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Trần Ngọc Thạch, Đà Nẵng xác định công nghiệp công nghệ số và kinh tế số là một trong những động lực phát triển của thành phố trong giai đoạn đến.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030; trong đó, lấy giáo dục đào tạo, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ làm động lực để phát triển.

Mới đây, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2025 – 2030 cũng xác định: phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số gắn với phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo chuyển biến mạnh mẽ về năng suất, chất lượng, hiệu quả trên các lĩnh vực là một trong ba nhiệm phụ đột phá.

Phó Giám đốc Sở KHCN thành phố Trần Ngọc Thạch cho hay, để tiếp cận Luật Công nghiệp Công nghệ số, đặc biệt là lĩnh vực mới, Đà Nẵng đã tiếp cận và triển khai phát triển Vi mạch bán dẫn và Trí tuệ nhân tạo (AI).

Với mục tiêu đến năm 2030, Đà Nẵng phấn đấu trở thành một trong ba trung tâm hàng đầu của cả nước về thiết kế vi mạch và ứng dụng trí tuệ nhân tạo.

Thành phố đã dần hình thành mạng lưới đào tạo nhân lực chất lượng cao, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong ngành vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

HĐND thành phố đã ban hành Nghị quyết số 57/2024/NQ-HĐND về chính sách hỗ trợ phát triển lĩnh vực này.

Theo đó, hỗ trợ đãi ngộ về thu nhập và chi phí lưu trú cho chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

Sắp tới, Đà Nẵng sẽ hỗ trợ xây nhà cho chuyên gia ở hoặc cho thuê, bán cho chuyên gia với giá ưu đãi.

Về đối tác chiến lược, một số doanh nghiệp lớn về vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo được Đà Nẵng hỗ trợ miễn phí địa điểm làm việc tại Khu Công viên phần mềm số 2. Đến nay thành phố thu hút 70 doanh nghiệp. Trong đó có các doanh nghiệp lớn về vi mạch bán dẫn như Synopsys, FPT…

Liên quan đến công tác đào tạo, hiện nay thành phố hình thành liên minh các trường đại học để đào tạo vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. Đồng thời, sinh viên theo học ngành này được hưởng ưu đãi lãi suất 0% để đóng học phí.

Phó Giám đốc Sở KHCN thành phố Trần Ngọc Thạch cho biết, Đà Nẵng sẽ miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đối với các doanh nghiệp vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Năm 2025 có trên 11 doanh nghiệp đã làm đơn đề nghị và được Sở đã xác nhận để hoàn thiện hồ sơ đề nghị được miễn thuế.

Để triển khai phát triển công nghiệp công nghệ số, Đà Nẵng xây dựng một phòng Lab AI với vốn đầu tư  200 tỷ đồng, dự kiến đưa vào hoạt động trong năm 2026.

Đồng thời, hình thành Trung tâm dữ liệu AI với khoảng 200 triệu USD cho Đà Nẵng và miền Trung. 

Thời gian đến, thành phố sẽ tiếp tục phát triển công nghệ số. Trước tiên là bám sát các trụ cột đã phát triển lâu nay gồm có: công nghiệp công nghệ điện tử, công nghiệp thông tin, viễn thông, dữ liệu số, phần mềm và dịch vụ số.

Cùng với đó là một số lĩnh vực xác định sẽ triển khai đột phá như công nghiệp vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhântạo (AI) và Blockchain/Web3 để thu hút nguồn lực, tài chính từ tài sản số và phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế.

Đà Nẵng mở không gian phát triển mới gồm Khu thương mại tự do, khu phi thuế quan; cảng Liên Chiểu...

Đặc biệt Đà Nẵng sẽ triển khai bản sao số và quản lý đô thị. Vừa phục vụ chỉ đạo điều hành vừa gắn với nền kinh tế tầm thấp.

Điều này có nghĩa là sắp tới Đà Nẵng sẽ triển khai giao hàng, vận chuyển bằng UAV (máy bay không người lái) ở độ cao tầm 1000 mét trở xuống, 300 mét trở xuống. (Ở trên là máy bay bay, ở dưới này là UAV).

Phó Giám đốc Sở KHCN thành phố Trần Ngọc Thạch thông tin, năm 2025, Đà Nẵng sẽ ban hành Nghị quyết nhằm hỗ trợ phát triển nhân lực công nghệ số; Nghị quyết hỗ trợ từ ngân sách cho các dự án sản xuất công nghệ số trọng điểm; Nghị quyết hỗ trợ từ ngân sách cho doanh nghiệp thực hiện các dự án về chip bán dẫn.

Đà Nẵng phấn đấu đưa công nghiệp công nghệ số là động lực giúp thành phố trở thành đô thị thông minh, thành phố AI (AI City). Cùng với đó, hình thành Trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo khu vực quốc tế, Trung tâm đào tạo nhân lực chất lượng cao; phấn đấu là kinh tế số đến năm 2030 chiếm tối thiểu 35% GRDP.

Những nỗ lực hiện nay cho thấy Đà Nẵng đang đi đúng hướng và sẵn sàng bứt phá, từng bước khẳng định vai trò một trung tâm công nghệ số của Việt Nam.

KHÁNH NHI