Chặn lừa đảo bằng “căn cước trên không gian mạng”

Sáng 22/8 vừa qua, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn việc thực hiện các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV đến hết năm 2023, trả lời câu hỏi của đại biểu và đông đảo cử tri cho rằng, Chính phủ cần tổ chức một lực lượng phòng, chống tội phạm trên không gian mạng nhiều hơn, bài bản, đầy đủ hơn để đủ sức ngăn chặn tội phạm này…,

Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, ngoài việc đã và đang thực hiện những giải pháp như hoàn thiện hành lang pháp lý; tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân; điều tra, xử lý nghiêm tội phạm, thì Bộ Công an cũng đề ra nhiều đột phá trọng tâm khác.

Theo đó, trước mắt sẽ tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng tài khoản định danh điện tử của công dân, đây được xem là “căn cước trên không gian mạng” để xác thực danh tính khi tham gia các hoạt động phục vụ quản lý Nhà nước, hạn chế tình trạng nặc danh, lừa đảo. Đồng thời, ứng dụng, kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để kịp thời xác thực thông tin, làm sạch tài khoản của ngân hàng, loại bỏ những tài khoản ảo, làm sạch tài khoản thuê bao di động, loại bỏ sim rác, qua đó hạn chế tội phạm sử dụng công nghệ cao, nhất là tội phạm lừa đảo.

Các đối tượng đăng bài lừa đảo vào các fanpage, group mạng xã hội (ảnh minh họa)

Song song với đó, Bộ Công an cũng đang củng cố, nâng cao tiềm lực, hiệu quả hoạt động của lực lượng an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.

“Theo Nghị quyết số 12 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, lực lượng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao là một trong 6 lực lượng phải tiến thẳng lên hiện đại vào năm 2025. Do đó, chúng tôi cũng rất cần sự ủng hộ, vào cuộc, tăng cường tiềm lực của các địa phương và các nguồn lực xã hội khác”,  Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cũng theo Bộ trưởng, Bộ Công an cũng đã bố trí lực lượng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao tại Công an các địa phương, 63 tỉnh, thành đều có lực lượng này và đây là lực lượng chủ công, nòng cốt; đồng thời các lực lượng khác của Bộ Công an cũng được nâng cao kỹ năng, phương tiện để đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao theo hệ đối tượng đấu tranh của mình…

“Việc giải quyết tội phạm này còn là vấn đề lâu dài, là trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương, của cả hệ thống chính trị, nhưng nếu thực hiện tốt các giải pháp đột phá nêu trên thì tin rằng sẽ tạo được chuyển biến tích cực trong thời gian tới”, Thượng tướng Lương Tam Quang nhấn mạnh…

Theo thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), trong năm 2023, lực lượng Công an đã phát hiện hơn 3.500 vụ việc liên quan đến tội phạm mạng, tổng số thiệt hại lên tới hơn 2.487 tỷ đồng, trong đó tập trung chủ yếu vào các hình thức lừa đảo như: Tuyển dụng cộng tác viên tham gia kinh doanh buôn bán các sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử (chiếm 44,7%); phát tán mã độc tấn công người dùng Việt, sử dụng mạng xã hội để lừa đảo (chiếm 17,3%); gọi điện giả danh lực lượng chức năng như Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án nhân dân, nhân viên ngân hàng… (chiếm 11,6%); Thứ tư là giả danh các sàn giao dịch tài chính, chứng khoán (chiếm 13,2%)…

“Kích hoạt” khả năng tự đề kháng của mỗi người dân

Tại Đà Nẵng, trước tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao trên không gian mạng diễn biến phức tạp, để đấu tranh, ngăn chặn loại tội phạm này, thời gian qua Công an thành phố đã triển khai nhiều giải pháp hữu hiệu nhằm phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh với loại tội phạm này.

Theo Thượng tá Nguyễn Đại Đồng, Phó Giám đốc Công an thành phố, để phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn tội phạm trên không gian mạng đòi hỏi phải có cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật đặc thù. Do đó, Công an thành phố đã tham mưu Thành ủy, HĐND, UBND thành phố đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật, phương tiện đặc thù phục vụ công tác đảm bảo an ninh mạng, phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao. Cụ thể như dự án xây dựng Trung tâm giám sát và điều hành An ninh mạng; dự án trang thiết bị cho lực lượng An ninh mạng Công an thành phố.

“Việc đầu tư, trang bị này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh với tội phạm trên không gian mạng khi mà các đối tượng ngày càng sử dụng những phương tiện, trang thiết bị hiện đại để thực hiện hành vi phạm tội”, Thượng tá Nguyễn Đại Đồng chia sẻ.

Bên cạnh các giải pháp đến từ cơ quan chức năng, Phó Giám đốc Công an thành phố cũng nhấn mạnh đến vai trò “tự đề kháng” của mỗi người dân. Theo đó, mỗi người dân phải nâng cao tinh thần cảnh giác, thận trọng, chủ động tìm hiểu, nhận thức được các âm mưu, phương thức hoạt động lừa đảo của các đối tượng phạm tội để tự phòng ngừa, tự bảo vệ mình.

“Thời gian qua, Công an thành phố đã tăng cường công tác phòng ngừa, tuyên truyền nâng cao nhận thức, khả năng tự đề kháng, tự miễn dịch của các cấp, các ngành, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và Nhân dân trên địa bàn thành phố trước những thông tin xấu độc, xuyên tạc; các âm mưu, thủ đoạn của các loại tội phạm thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn thành phố”, Thượng tá Nguyễn Đại Đồng chia sẻ.

Người dân cần hết sức cảnh giác khi quét mã QR đính kèm trong các bưu phẩm, tờ rơi,… (ảnh minh họa)

Đồng thời cho biết, từ năm 2021 đến nay, Công an thành phố đã có hơn 17.000 bài viết, clip tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, các nền tảng mạng xã hội thu hút hơn 33 triệu lượt người tiếp cận, 11 triệu lượt tương tác.

Cũng trong thời gian qua, khi phát động phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, Công an các đơn vị, địa phương đã tham mưu hình thành các nhóm zalo ở từng cấp, từng cơ quan, đơn vị, nhà trường, khu dân cư để tuyên truyền về an ninh trật tự, trong đó có tuyên truyền phòng ngừa tội phạm trên không gian mạng.

Tiêu biểu tại Công an huyện Hòa Vang đã thành lập mô hình “Hội, nhóm, trang mạng xã hội hành động vì môi trường mạng Hòa Vang an toàn, lành mạnh”, cách làm này đã huy động được hơn 100 hội, nhóm, trang mạng xã hội đông thành viên tham gia, là kênh tuyên truyền tin cậy đến người dân.

Thời gian tới, Thượng tá Nguyễn Đại Đồng cho biết, cùng với việc thường xuyên mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm sử dụng công nghệ cao, trong đó tập trung vào tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đánh bạc qua mạng, mua bán trái phép dữ liệu cá nhân…, Công an thành phố sẽ tiếp tục tập trung lực lượng đấu tranh, điều tra khám phá các vụ án có liên quan đến sử dụng không gian mạng xâm phạm trật tự an toàn xã hội; phối hợp với Viện kiểm sát, Tòa án truy tố, xét xử lưu động các vụ án liên quan đến tội phạm này để răn đe, phòng ngừa.

Song song với đó, sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, chú trọng làm tốt công tác tiếp nhận tin báo tố giác tội phạm, phản ánh của người dân thông qua các trang thông tin điện tử, các mạng xã hội phổ biến.

Ngoài ra, Công an thành phố sẽ tập trung đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm trên không gian mạng; đồng thời đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật cho Công an các đơn vị, địa phương, nhất là lực lượng chuyên trách về đảm bảo an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao nhằm theo kịp sự phát triển của khoa học, công nghệ cũng như phương thức, thủ đoạn của các loại tội phạm lợi dụng không gian mạng để hoạt động phạm tội…

ĐĂNG NGUYÊN