Nguyễn Hiển Dĩnh (1853 - 1926)

Ở kinh đô Huế lúc này nghệ thuật hát bội phát triển mạnh, nên ông có dịp tiếp xúc với nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như Đội Phước, Đội Sự. Sau đó, ông được bổ Bố chánh Thanh Hóa, rồi Tuần phủ Quảng Trị, Án sát Bình Định, Bố chánh Khánh Hòa. Tại đây, vì không vừa lòng với cách đối xử hách dịch của viên công sứ Pháp, ông xin về hưu trước tuổi. Tương truyền trong đơn gửi về triều đình, ông ghi rõ lý do xin về hưu có 8 chữ “Tòng sự nhật cửu, thỉnh hứa hồi hưu” (Làm việc đã lâu, xin được về nghỉ). riều đình thấy thái độ ngạo mạn của ông, đã phê ngay vào đơn 5 chữ “Đái nguyên hàm hồi quán”. Ông về hưu năm 1907.

Về quê, ông dốc toàn lực vào hoạt động sân khấu. Năm 1913, ông lập một rạp hát tại An Quán tương đối quy mô, quy tụ nhiều diễn viên giỏi, hàng đêm biểu diễn có bán vé. Số diễn viên từ Bình Định, Quảng Ngãi, Huế cũng thường đến diễn ở đây. Về sau, ông giao rạp hát này cho Chánh Đệ quản lý, tập trung vào việc soạn tuồng mới và dạy diễn viên nâng cao tay nghề.

Nguyễn Hiển Dĩnh đã sáng tác hàng chục vở tuồng về đề tài bi hùng và cả tuồng hài. Trong lịch sử hát bội Việt Nam, cùng với Đào Tấn, Nguyễn Hiển Dĩnh là người có công lớn. Ông vừa là tác giả của nhiều vở tuồng nổi tiếng, vừa là một đạo diễn xuất sắc, một người tổ chức hoạt động sân khấu nhiệt thành. Ông còn góp phần đào tạo nhiều lớp diễn viên, trong đó có nhiều người nổi tiếng.
Ông mất tại quê nhà năm 1926.

Những vở tuồng tiêu biểu của ông: Sơn Hậu, Dương Chấn Tử, Tam nữ đồ vương, Võ Hùng vương, Tứ quốc lai vương, Phong Ba Đình, Trương Đồ Nhục… Nhà hát tuồng của thành phố Đà Nẵng mang tên Nguyễn Hiển Dĩnh.

Cổng TTĐT thành phố