Có thể khẳng định, Đà Nẵng là một trong những địa phương của Việt Nam có nhiều chương trình hợp tác hiệu quả với các đối tác Nhật Bản, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế, mà các chương trình giao lưu văn hóa, hợp tác giáo dục đều diễn ra sôi nổi, rộng khắp. Năm 2023, nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản, Cổng TTĐT xin giới thiệu những nét chính về những hoạt động của thành phố Đà Nẵng trong mối quan hệ tốt đẹp Việt Nam- Nhật Bản
Năm 2023, kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản. Nhưng lịch sử bang giao hai nước đã có từ thế kỷ thứ 8 với việc nhà sư Phật Triết đưa nhã nhạc cung đình từ miền Trung Việt Nam tới kinh đô Na-ra, Nhật Bản. Châu Ấn thuyền của các thương gia Nhật Bản đến Hội An vào thế kỷ 16, góp phần hình thành khu thương mại sầm uất ở Việt Nam, tạo nên câu chuyện tình đẹp giữa thương gia người Nhật Bản Araki Sorato và Công chúa Ngọc Hoa vào thế kỷ 17.
Nhật Bản là một trong những nước sớm thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Với sự vun đắp của nhiều thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước qua nhiều thời kỳ, quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa Việt Nam và Nhật Bản đã và đang phát triển nhanh chóng, mạnh mẽ trên các lĩnh vực, đặc biệt từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á, năm 2014. Nhật Bản luôn là một trong những đối tác chiến lược quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Trao đổi đoàn cấp cao và các cấp diễn ra thường xuyên. Hai nước hợp tác chặt chẽ và dành cho nhau sự hỗ trợ thiết thực, quý báu trong phòng, chống đại dịch COVID-19. Nhật Bản là nước cung cấp ODA lớn nhất cho Việt Nam, đối tác thứ 2 trong lĩnh vực lao động, thứ 3 về đầu tư và du lịch, thứ 4 về thương mại, đóng góp quan trọng vào tiến trình phát triển kinh tế-xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam.
Hầm đường bộ Hải Vân-một trong những những dự án sử dụng vốn ODA Nhật Bản, có tác động lớn đến phát triền kinh tế, xã hội Đà Nẵng
Quan hệ giữa các địa phương 2 nước cũng là điểm sáng với hơn 70 cặp địa phương có thỏa thuận hợp tác. Giao lưu nhân dân ngày càng phát triển mạnh mẽ. Tổng số người Việt Nam đang sinh sống, làm việc và học tập tại Nhật Bản lên đến gần 500.000 người, trở thành cộng đồng người nước ngoài lớn thứ 2 tại Nhật Bản, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế-xã hội của Nhật Bản, là cầu nối quan trọng cho quan hệ hai nước.
Việt Nam và Nhật Bản cũng hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn, cơ chế đa phương ở cả cấp độ khu vực và toàn cầu, như Liên Hợp Quốc, hợp tác phát triển tiểu vùng sông Mekong; tích cực phối hợp trong các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, thúc đẩy liên kết kinh tế, tự do hóa thương mại thông qua việc ký kết và thực thi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).
Trên cơ sở mối quan hệ tốt đẹp của hai nước, hợp tác gữa thành phố Đà Nẵng và các đối tác Nhật Bản không ngừng phát triển trong những năm qua. Đến nay, Đà Nẵng đã ký kết ghi nhớ thiết lập quan hệ hợp tác chính thức với 04 thành phố: Kawasaki, Sakai, Yokohama, Kisarazu. Ngoài ra, thành phố còn có quan hệ hợp tác với 15 tỉnh/thành phố của Nhật Bản như Nagasaki, Shizuoka, Fukuoka, Mitsuke, Otawara, Hokkaido, Ichihara, Narita, Kushiro, Mimasaka, Goto…Các địa phương Nhật Bản cùng thành phố Đà Nẵng triển khai rất nhiều các chương trình hợp tác trong các lĩnh vực: đầu tư, thương mại, du lịch, văn hóa, giáo dục, môi trường, quản lý đô thị,...
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng tiếp Thống đốc tỉnh kanagawa (Nhật Bản)
Hiện có hơn 200 doanh nghiệp, văn phòng đại diện, dự án của các công ty Nhật Bản có trụ sở tại Đà Nẵng, đứng đầu về tổng số dự án, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Đà Nẵng với tổng số vốn đầu tư lên đến 932 triệu USD. Các doanh nghiệp FDI Nhật Bản tập trung đầu tư vào lĩnh vực sản xuất linh kiện, thiết bị, chế biến, IT, dịch vụ và du lịch. Kim ngạch xuất nhập khẩu trong năm 2022 giữa Đà Nẵng và Nhật Bản đạt 1.170 triệu USD, các mặt hàng xuất khẩu chính: dệt may, thủy sản, thiết bị điện – điện tử, dây dẫn điện ô tô, dây tai nghe điện thoại di động, đồ chơi trẻ em, sản phẩm thủ công mỹ nghệ, dăm gỗ, lưới, cần câu cá…; các mặt hàng nhập khẩu chính: nguyên phụ liệu may, nguyên phụ liệu sản xuất máy biến thế, nguyên phụ liệu sản xuất nến, linh kiện điện tử, hóa chất…Du khách Nhật đến Đà Nẵng ngày càng tăng, từ 2011 đến 2019 tăng xấp xỉ 22 lần. Các nhà đầu tư Nhật Bản cũng bước đầu đầu tư cơ sở lưu trú tại Đà Nẵng, với các dự án khách sạn như: P&I Resorts (Pulcha), Blossom City Hotel, Mikazuki Japanese Resort and Spa, Route Inn Japan. Chính phủ Nhật Bản đã tài trợ ODA cho các dự án lớn tại Đà Nẵng như: dự án hầm đường bộ Hải Vân, dự án nâng cấp Cảng Tiên Sa,…
Từ năm 2014, Lễ hội Giao lưu văn hóa Việt - Nhật được tổ chức tại Đà Nẵng hằng năm nhằm giới thiệu, quảng bá các nét văn hóa đặc sắc của Nhật Bản và Việt Nam. Năm 2022, sau 2 năm dừng tổ chức do ảnh hưởng của dịch COVID-19, Lễ hội Việt Nam – Nhật Bản lần thứ 7 được tổ chức, đã thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách. Ngoài ra, thành phố cũng thường xuyên tổ chức các chương trình giao lưu giới thiệu văn hóa Nhật đến người dân thành phố như Lễ hội Hanami (2016), Lễ hội Hoa anh đào (2016), Lễ hội Haru Matsuri (2015 và 2016), giới thiệu các đoàn nghệ thuật Nhật Bản tham gia Lễ hội Quán Thế Âm-Ngũ Hành Sơn. Các hoạt động giao lưu thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên giữa thành phố Đà Nẵng với thành phố Mitsuke, Đại học Saitama, thành phố Sakai luôn được quan tâm triển khai hiệu quả.
Khai mạc Lễ hội Việt Nam-Nhật Bản tại Đà Nẵng năm 2022
Các chương trình hợp tác giáo dục, đào tạo rất phong phú, đa dạng. Nhiều năm liền, Đà Nẵng cử cán bộ tham gia chương trình đào tạo cán bộ quốc tế ngắn hạn tại tỉnh Nagasaki; chương trình trao đổi đào tạo cán bộ Cảng Đà Nẵng tại thành phố Kawasaki; thành phố cũng tiếp nhận nhiều giáo viên Nhật Bản do các Quỹ giao lưu quốc tế Nhật Bản cử đến dạy tiếng Nhật tại các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông. Nhiều cán bộ, công chức của thành phố du học tại Nhật Bản theo các chương trình học bổng của Chính phủ/tổ chức Nhật Bản. Đại học Đà Nẵng và các trường đại học tư thục tại Đà Nẵng đã có nhiều chương trình hợp tác trong công tác đào tạo, giao lưu sinh viên, hợp tác đào tạo nguồn lực cung cấp cho các doanh nghiệp Nhật, phái cử thực tập sinh,…Trong đó, Đại học Bách khoa Đà Nẵng đã ký kết thỏa thuận hợp tác với tập đoàn Fujikin triển khai Dự án quốc tế xây dựng Trung tâm nghiên cứu và phát triển Fijikin Đà Nẵng với tổng vốn khoảng 35 triệu USD tại Khu Công nghệ cao Đà Nẵng.
Từ năm 2016 đến nay, khoảng 1.000 thực tập sinh Đà Nẵng sang Nhật Bản làm việc, tập trung trong lĩnh vực cơ khí, bảo trì công trình, nông nghiệp, hộ lý, điều dưỡng. Các công ty xuất khẩu lao động được cấp phép sẽ hợp tác cùng các trường đại học, cao đẳng nghề có các ngành đào tạo kể trên để tuyển dụng thực tập sinh sang Nhật làm việc. Một số công ty Việt Nam, đặc biệt lĩnh vực công nghệ thông tin có chính sách tuyển dụng để đưa kỹ sư Đà Nẵng sang Nhật Bản làm việc dài hạn từ 03 năm, công ty FPT Software đã cử hơn 500 kỹ sư CNTT tại Đà Nẵng sang Nhật Bản làm việc.
Hợp tác Đà Nẵng-Nhật Bản còn thể hiện qua các dự án viện trợ phi chính phủ và tiếp nhận tình nguyện viên Nhật Bản. Công ty TNHH HRI tài trợ xây dựng phòng học cho trường Tiểu học Tô Hiến Thành; Thị trưởng thành phố Mitsuke tài trợ 01 nhà đại đoàn kết cho quận Thanh Khê; nhà sư chùa Jomyo (tỉnh Nagoya) trao tiền xây nhà đại đoàn kết cho quận Ngũ Hành Sơn; Quỹ Nippon tài trợ xây dựng trường Tiểu học Hòa Bắc, huyện Hòa Vang. Tính đến hết năm 2022, thành phố đã tiếp nhận 32 tình nguyện viên thuộc Chương trình phái cử tình nguyện viên Hợp tác Hải ngoại Nhật Bản (JOCV) của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA).
Có thể khẳng định, Đà Nẵng là một trong những địa phương của Việt Nam có nhiều chương trình hợp tác hiệu quả với các đối tác Nhật Bản, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế, mà các chương trình giao lưu văn hóa, hợp tác giáo dục đều diễn ra sôi nổi, rộng khắp.
Năm 2023 kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản, hai nước sẽ phối hợp tổ chức nhiều sự kiện quy mô, ý nghĩa chào mừng. Thành phố Đà Nẵng cũng sẽ tổ chức nhiều hoạt động, trong đó có Lễ hội Việt Nam-Nhật Bản, các chương trình xúc tiến đầu tư-du lịch tại Tokyo, Osaka, Diễn đàn phát triển đô thị Đà Nẵng tại Yokohama, Tuần lê Phim Nhật Bản tại Đà Nẵng, Cuộc thi tìm hiểu lịch sử 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản cho học sinh các trường THPT tại Đà Nẵng; cuộc thi vẽ tranh và viết về Nhật Bản; tổ chức Vòng chung kết Cuộc thi hùng biện tiếng Nhật toàn quốc - Đà Nẵng 2023,...Hy vọng việc tổ chức thành công các hoạt động phong phú và thiết thực kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước sẽ góp phần đưa quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Nhật Bản phát triển lên tầm cao mới theo tinh thần mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã nhất trí tại cuộc điện đàm cấp cao ngày 09/02/2023./.
PHAN ĐÀO (SỞ NGOẠI VỤ)
