Phát huy tối đa hiệu quả Luật Hoạt động giám sát

Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2015 được thông qua tại Kỳ họp thứ X, Quốc hội khóa XIII và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2016, đánh dấu bước đổi mới quan trọng trong việc cụ thể hóa chức năng giám sát của các cơ quan dân cử nói chung, của HĐND nói riêng.

Hội nghị tổng kết thi hành Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trên địa bàn thành phố

Giai đoạn 2016-2021, thành phố thực hiện chủ trương của Trung ương triển khai tổ chức lại HĐND quận, huyện, phường theo Luật Chính quyền địa phương năm 2015 sau khi tổng kết, đánh giá việc thí điểm không tổ chức HĐND giai đoạn 2009-2016 theo Nghị quyết số 26/2008/QH12 ngày 15-11-2008 của Quốc hội và Nghị quyết số 724/2009/NQ-UBTVQH12 ngày 16-1-2009 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Giai đoạn 2021-2026, thành phố thực hiện Nghị quyết số 119/2020/QH14 ngày 19-6-2020 từ ngày 1-7-2021 thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị.

Trong bối cảnh có những thay đổi, HĐND thành phố đã cụ thể hóa, triển khai thực hiện có hiệu quả Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, gắn với thực hiện Nghị quyết số 594 ngày 12-9-2022 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội; phát huy tốt hiệu quả hoạt động giám sát tại các kỳ họp HĐND các cấp, nhất là thông qua báo cáo thẩm tra của các Ban của HĐND, qua hoạt động thảo luận, chất vấn tại kỳ họp.

Nội dung, chương trình các kỳ họp HĐND thành phố được cải tiến theo hướng dành nhiều thời gian cho thảo luận, chất vấn, tập trung vào các nội dung mà cử tri quan tâm; hoạt động thảo luận, chất vấn đi vào trọng tâm, chiều sâu; phần tiếp thu, báo cáo, giải trình của UBND thành phố và thủ trưởng các sở, ngành liên quan dần đi vào chiều sâu, có cam kết thời gian thực hiện cụ thể. Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, HĐND thành phố đã ban hành 2 Nghị quyết, một Thông báo kết luận của HĐND thành phố về nội dung chất vấn và trả lời chất vấn, các vấn đề cử tri, nhân dân thành phố quan tâm, làm cơ sở cho việc giám sát và đôn đốc triển khai thực hiện.

Đối với hoạt động giám sát giữa hai Kỳ họp, HĐND thành phố tập trung nâng cao chất lượng, tăng cường các hoạt động giám sát chuyên đề. Trung bình mỗi năm, HĐND thành phố tiến hành giám sát từ 2-3 chuyên đề; Thường trực HĐND thành phố giám sát từ 4-6 chuyên đề; mỗi Ban giám sát từ 4-5 chuyên đề. Các chuyên đề giám sát có trọng tâm, trọng điểm, những vấn đề mang tính thời sự, vấn đề cử tri quan tâm, đồng thời đảm bảo tất cả các lĩnh vực, địa bàn đều được giam sát.

Trong đó, có nhiều chuyên đề giám sát quan trọng, bám sát tình hình thực tiễn, tập trung hướng về cơ sở và ý kiến cử tri, như: công tác triển khai Đồ án quy hoạch chung thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; việc thực hiện các quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng tài sản công là nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước của thành phố Đà Nẵng; việc thực hiện các quy định của pháp luật trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và bố trí tái định cư để thực hiện các dự án; công tác quản lý giao thông đô thị, quản lý, sử dụng vỉa hè các tuyến đường…

Đặc biệt, từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026, HĐND thành phố đã tổ chức 4 Chương trình “HĐND với cử tri” trước các kỳ họp thường lệ, được truyền hình trực tiếp trên Đài PT-TH Đà Nẵng, Cổng Thông tin điện tử thành phố. Đây là hình thức đổi mới trong giám sát giữa hai kỳ họp, là diễn đàn mà cử tri và nhân dân thành phố rất quan tâm hiện nay.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết và Phó Chủ tịch UBND thành phố Trần Chí Cường trao Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thi hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trên địa bàn thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2016 - 2023

Trong điều kiện không tổ chức HĐND cấp quận, phường, hằng năm, Thường trực HĐND, các Ban, Tổ đại biểu HĐND thành phố đảm bảo tiến hành giám sát 6 quận và 45 phường với những vấn đề liên quan, phù hợp với với địa bàn; bên cạnh đó, mỗi năm Thường trực HĐND xem xét, giám sát qua 51 báo cáo quận, phường và 28 báo cáo của các cơ quan tư pháp 2 cấp thành phố.

Thường trực HĐND thành phố cũng tổ chức phiên họp thường kỳ hàng tháng với Đoàn Đại biểu Quốc hội, UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố nhằm giám sát tiến độ triển khai thực hiện các nghị quyết của HĐND thành phố; các cam kết tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp; việc giải quyết các kiến nghị của cử tri; các kiến nghị qua giám sát của các Ban của HĐND thành phố. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra thực tế, làm việc với các địa phương, đơn vị để giám sát, đôn đốc việc giải quyết kiến nghị, phản ánh của cử tri, việc thực hiện các nghị quyết, kết luận, chỉ đạo của HĐND thành phố, thường trực HĐND thành phố.

Cùng với đó, hoạt động của các Ban, các Tổ đại biểu cũng được tăng cường hơn, mối liên hệ với cử tri chặt chẽ hơn nhằm giúp HĐND thành phố theo dõi, giám sát, nắm được tình hình hoạt động của chính quyền quận, huyện. Các Tổ đại biểu HĐND thành phố tham dự các cuộc họp định kỳ của UBND quận, huyện và định kỳ làm việc với UBND các phường để có điều kiện giám sát việc thực hiện công việc của thành phố giao.

Nhìn chung, qua 7 năm triển khai thực hiện Luật Hoạt động giám sát và các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan đến hoạt động giám sát, HĐND các cấp không ngừng đổi mới, cải tiến phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động; tăng cường vai trò và trách nhiệm của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và từng đại biểu HĐND trong việc thực hiện chức năng giám sát và quyết định của cơ quan dân cử, cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân; góp phần thực hiện và hoàn thành những chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Tăng cường giám sát chuyên đề, giám sát đột xuất những vấn đề lớn, cử tri quan tâm

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết ghi nhận, biểu dương sự cố gắng, quyết tâm của các cơ quan, đơn vị, địa phương, của Đoàn Đại biểu Quốc hội đơn vị thành phố, của UBND thành phố, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố, các Ban HĐND thành phố, các Tổ đại biểu, đại biểu HĐND thành phố trong công tác phối hợp, triển khai thực hiện hiệu quả Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trên địa bàn thành phố thời gian qua.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết phát biểu chỉ đạo hội nghị

“Kết quả đạt được trong hoạt động giám sát của HĐND các cấp trong thời gian qua đã tiếp tục khẳng định rõ vai trò cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh trên địa bàn thành phố”, Chủ tịch HĐND thành phố nhấn mạnh, đồng thời cũng chỉ ra một số hạn chế, vướng mắc còn tồn tại.

Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết cho rằng, trên một số lĩnh vực hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo công tác giám sát còn chưa cao; việc xây dựng, cập nhật, điều chỉnh nội dung, hoạt động giám sát, nhất là giám sát chuyên đề có lúc chưa linh hoạt, chưa kịp thời với tình hình thực tiễn. Công tác rà soát, theo dõi đánh giá, giám sát việc thực hiện các nội dung, cam kết trong các Nghị quyết chất vấn chưa được quan tâm đúng mức; một số kiến nghị qua giám sát và ý kiến của đại biểu HĐND chưa được UBND thành phố và các sở, ngành liên quan tiếp thu, xử lý dứt điểm, kịp thời.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế và tiếp tục triển khai hiệu quả Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trên địa bàn thành phố trong thời gian đến, Chủ tịch HĐND thành phố đề nghị Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, các cấp các ngành, các cơ quan có liên quan bám sát Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Nghị quyết số 24/NQ-HĐND của HĐND thành phố và chủ trương, định hướng phát triển của thành phố để cụ thể hóa, nâng cao hiệu quả giám sát trên các lĩnh vực theo đúng quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.

Theo đó, tinh thần chung là cần chủ động xây dựng và triển khai có hiệu quả các chương trình, kế hoạch giám sát theo nhiệm kỳ và hằng năm; linh hoạt, nhạy bén lựa chọn, điều chỉnh nội dung, hoạt động giám sát sát với thực tiễn, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong hoạt động giám sát. Đồng thời, nâng cao chất lượng hoạt động giám sát thông qua việc xây dựng đề cương giám sát cụ thể, chi tiết; chọn đối tượng giám sát cụ thể; nghiên cứu cơ chế mời chuyên gia tham gia đoàn giám sát; nâng cao chất lượng báo cáo giám sát, kiến nghị sau giám sát…

“Cần tăng cường, kết hợp giữa giám sát chuyên đề với giám sát đột xuất những vấn đề lớn, có ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, đến đời sống dân sinh; nghiên cứu có cách làm mới, sáng tạo theo đặc thù của từng đơn vị, địa phương, được nhân dân quan tâm và phù hợp với điều kiện thực tiễn, linh hoạt và đạt hiệu quả”, Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết nêu rõ.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Trần Phước Sơn trao Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thi hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trên địa bàn thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2016 - 2023

Theo Chủ tịch HĐND thành phố, sau giám sát, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND cần chủ động tham mưu Đảng đoàn HĐND thành phố báo cáo, đề xuất Thường trực Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy, Thành ủy về các chủ trương, giải pháp, cơ chế, chính sách về thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, công tác xây dựng chính quyền trên địa bàn thành phố. Bên cạnh đó, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng giám sát cho đại biểu HĐND, cả về kỹ năng, trách nhiệm, kinh nghiệm, điều kiện đảm bảo cho giám sát; tăng cường công tác phối với các cơ quan liên quan, đặc biệt là với các quận, huyện ủy theo quy chế phối hợp để các địa phương đề xuất, hỗ trợ hoạt động giám sát của các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND thành phố.

Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết cũng đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội thành phố thực hiện tốt công tác phối hợp với Thường trực HĐND, các Ban HĐND thành phố nâng cao vai trò, chất lượng hoạt động, nhất là trong việc giám sát kịp thời xử lý những vấn đề bức xúc, nổi cộm trên thành phố; đồng thời, tăng cường công tác giám sát đối với hoạt động của đại biểu dân cử, qua đó kiến nghị, đề xuất Thường trực HĐND thành phối đối với những vấn đề liên quan.

Dịp này, UBND thành phố tặng Bằng khen cho 9 tập thể và 17 cá nhân có thành tích xuất sắc trong thi hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân trên địa bàn thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2016 - 2023.

NGÔ HUYỀN